نگاه قانون به وصیت نامه و شرایط نگارش آن
نگاه قانون به وصیت نامه و شرایط نگارش آن
همه ما می‌دانیم همان طور که روزی پا در این کره خاکی گذاشته‌ایم، روزی هم آن را ترک خواهیم کرد و باید روزی نوشتن وصیت نامه خود را انجام دهیم. اما واقعیتی که وجود دارد این است که همه ما مرگ را از خود بسیار دور می‌بینیم و مگر در مواردی مثل جنگ که احتمال کشته شدن بسیار بالاست، دست به تنظیم وصیت نامه نمی‌زنیم. از دید خداشناسان و مسلمانان جهان جایی برای گذر است و میان مرگ و زندگی هر فرد، فاصله چندانی نیست. با تکیه بر این باور انسان باید در تمامی مراحل زندگی خود به مرگ بیندیشد. مرگ را میتوان شروعی دوباره در جهانی دیگر دانست که تمامی اعمال و افکار دنیا در زمان زندگی و حتی پس از آن در آن موثر خواهد بود.
وصیت نامه نویسی را میتوان یک فرهنگ دانست که از گذشته‌های دور وجود داشته است و نسل به نسل انتقال یافته است. شاید در نگاه اول نوشتن وصیت نامه کاری غم انگیز باشد، اما قطعا مزایای زیادی خواهد داشت. قطعا کسی که به فکر نوشتن وصیت نامه باشد، سعی می‌کند تا آثار و خاطرات بهتری از خود به جای بگذارد و به صورت مقطعی و کوتاه به این دنیا ننگرد. نگاهی عمیق و همه جانبه به عالم هستی داشته باشد و آن را در تداومی بی‌انتها بداند که می‌تواند در آن نقشی هرچند کوچک اما موثر داشته باشد.
در ادامه با شما در مورد نوشتن وصیت نامه و ضرورت نوشتن آن صحبت خواهیم کرد و نکاتی کاربردی در این زمینه بیان می‌کنیم. پیشنهاد می‌کنیم در ادامه همراه ما باشید. ما مطالعه این مقاله را به تمامی شما عزیزان پیشنهاد می‌کنیم.
آشنایی با نوشتن وصیت نامه
از قدیم الایام افراد میل به جاودانگی و ماندگاری داشته اند. این را میتوان از مشاهده کتیبه‌ها، خط نوشته‌ها و سنگ تراشه‌ها متوجه شد. بسیاری از توصیه‌ها به صورت مکتوب و یا نقل قول، زبان به زبان و از نسلی به نسل دیگر رسیده‌اند و توصیه شده است تا آیندگان به آنها عمل کنند. نوشتن وصیت نامه یکی از توصیه‌هایی است که در دین مبین اسلام به آن اشاره و تاکید شده است. این روزها وصیت نامه نویسی تا حدودی به یک سنت و فرهنگ تبدیل شده است.
جنگ و ستیز، بیماری، سفرهای طولانی و… از دلایلی است که افراد را برای نوشتن وصیت ترغیب می‌کند. با نوشتن وصیت میتوان از بروز مشکل و سوءتفاهمات در میان بازماندگان جلوگیری کرد و نامی نیک از خود باقی گذاشت. امروزه نوشتن وصیت نامه در حوزه حقوقی به رسمیت شناخته می‌شود. به طوری که افراد می‌توانند در وصیت نامه اموال و املاک خود را تعیین تکلیف کنند تا پس از مرگ به صورت قانونی به آن رسیدگی شود.
لازم به ذکر است که هر فردی می‌تواند در طول حیات خود چندین بار به صورت شفاهی و یا کتبی وصیت کند. نوشتن وصیت نامه امری اختیاری است. هر فرد می‌تواند با توجه به اموال و امورات شرعی و شخصی خود دست به تنظیم وصیت نامه بزند. اگر چه هر شخص می‌تواند بارها وصیت کند و مفاد وصیت نامه را تغییر دهد، اما بر طبق قانون آخرین وصیت که نزدیک‌ترین تاریخ به فوت شخص را دارد، ملاک قرار خواهد گرفت. وصیت نامه توصیه و سفارشی است که از سوی متوفی به بازماندگان شده است.
چه زمانی برای نوشتن وصیت نامه مناسب است؟
در حقیقت هیچ کس نمی‌داند تا چه روز و ساعتی در این کره خاکی نفس می‌کشد. عدم توانایی ما در درک زمان مرگ موجب می‌شود تا همیشه در این زمینه هول و هراس داشته باشیم. به گفته پیامبر اکرم اسلام بهتر است به حسابمان رسیدگی کنیم پیش از آنکه به حسابمان رسیدگی شود. برای بررسی اعمال و حساب خود باید به ابعاد مختلفی اعم از اعمال عبادی و اجتماعی خود دقت کنیم.
منظور از اعمال عبادی، حقوقی است که از خدا بر گردن فرد است. به این حقوق پس از مرگ متوفی با یک سوم از دارایی هایش رسیدگی می‌شود. فرد باید پیش از مرگ در نوشتن وصیت نامه تعداد نماز و روزه قضا و کفاره‌های پرداخت نشده اش را اعلام کند تا پس از مرگ به آنها رسیدگی شود.
اعمال اجتماعی بدهی‌های فرد وصیت کننده را در برمی گیرد. فرد باید پیش از مرگ مهریه همسر، حق الناس، خمس و یا اماناتی را که بر گردن دارد، ذکر نماید.
وصیت کننده می‌تواند مطالبات و طلب‌های خود را نیز در وصیت قید کند. زیرا مطالبات به نوعی از حقوق بازماندگان خواهند بود. با قید در وصیت نامه، پس از مرگ متوفی به آن رسیدگی می‌شود.
در آخرین بخش از نوشتن وصیت نامه نیز وصایای اخلاقی آورده می‌شود که در آن توصیه‌هایی به بازماندگان داده می‌شود. عموما این بخش در وصیت نامه افراد بزرگ و مهم بیشتر به چشم می‌خورد و بازخورد خبری و رسانه ای پیدا می‌کند.
وصیت نامه چند نوع دارد؟
برای اینکه بتوان بر طبق قانون امور حسبی، به وصیت نامه‌ها در دادگاه رسیدگی کرد، باید وصیت نامه یکی از قالب‌های زیر را داشته باشند.
وصیت نامه رسمی: این نوع از وصیت‌ها در دفتر اسناد رسمی تنظیم می‌شوند و ورثه و بازماندگان نمی‌توانند هیچ گونه اعتراضی به آن داشته باشند.
وصیت نامه خودنوشت: این نوع از وصیت به دست فرد وصیت کننده نوشته می‌شود و دارای تاریخ روز، ماه و سال است و در انتها به امضای وصیت کننده رسیده است. در این نوع از وصیت نامه ورثه می‌توانند اعتراض خود را به دادگاه ببرند.
وصیت نامه سری: این نوع وصیت نامه به خط وصیت کننده و یا شخص دیگر است که در نهایت به امضای وصیت کننده رسیده است. این نوع وصیت‌ها پس از تنظیم به عنوان امانت به دفترخانه رسمی و یا اداره ثبت اسناد داده می‌شود. لازم به ذکر است فردی که سواد ندارد، نمی‌تواند وصیت سری تنظیم کند. افرادی که قدرت تکلم ندارند، باید وصیت را به خط خود بنویسند و امضا کنند و پس از تحویل به مسئول دفتر رسمی، جلوی وی بر روی پاکت نامه بنویسند که این برگ وصیت نامه به من تعلق دارد. پس از آن مسئول دفتر بر روی پاکت یادداشت می‌کند که عبارت فوق در حضور خود او بر روی پاکت نوشته شده است. ورثه می‌توانند پس از بازگشایی وصیت نامه سری، بر روی آن اعتراض کنند.
نکاتی مهم در تنظیم وصیت نامه
- پیش از هرچیزی وصیت کننده باید در مورد وصی اطمینان کامل داشته باشد و بداند که آن فرد به توصیه‌‌های پس از مرگش عمل خواهد کرد.
- بهتر است هرساله وصیت مکتوب مورد مطالعه و تجدیدنظر قرار بگیرد تا در صورت لزوم تغییرات برروی آن اعمال شود.
- همان طور که امیر مومنان در نهج البلاغه فرموده‌اند، بهتر است که خود وصی خودمان باشیم و اموری را که میپسندیم پس از مرگ برایمان انجام دهند، خودمان در زمان حیات به آن بپردازیم.
- بهتر است برای تنظیم وصیت از چند فرد مورد اطمینان به عنوان شاهد کمک بگیریم.
- لازم است بدانیم که امکان تغییرنوشتن وصیت نامه تا زمان فرارسیدن مرگ وجود دارد. پس می‌توانیم تا آن لحظه وصیت خود را تغییر دهیم و به شکل دیگری وصیت کنیم.
- مطلوب است برای پیشگیری از بروز وقایع احتمالی، نوشتنوصیت نامه خود را در دفاتر اسناد رسمی ثبت کنیم.
- سعی کنیم تا حد مقدور از وصایایی که زحمتبازماندگان را در پی دارد، خودداری کنیم. مثل انتقال جنازه به مکانی دیگر، نحوه برگزاری مراسم و …
- اگروصیت نامه در چند نسخه وجود داشته باشد، بهتر است. زیرا در صورت گم شدن یک نسخه، بازماندگان می توانند از طریق نسخ دیگر پی به وصیت ببرند.
- حتما مرجع تقلید خود را در وصیت قید کنید. زیرا مراجع تقلید در برخی موارد احکام متفاوتی دارند. قید شدن مرجع تقلید در کیفیت عمل به وصیت تاثیرگذار خواهد بود.
