اقامه دعوی علیه اداره مالکیت صنعتی
نوشته محمدجواد جوادی
امروزه با پیشرفت تکنولوژی، مبحث جدید از حقوق ظاهر شده است که با عنوان مالکیت فکری یا معنوی شناخته می‌شود و موضوعاتی از قبیل اقامه دعوی علیه اداره مالکیت صنعتی در این شاخه از علم حقوق قرار می‌گیرند.
این بخش از حقوق مشتمل بر دو قسمت مالکیت صنعتی و حقوق مؤلف، مصنف و هنرمند است. بخش دوم از موضوع این مطلب خارج است فلذا بدان در مطلب دیگری پرداخته می‌شود.
در این مطلب در ابتدا می‌خواهیم مفهوم کلی مالکیت صنعتی را توضیح داده و سپس به مرجع صالح ثبت مالکیت صنعتی اشاره نموده و در نهایت به مهم‌ترین نکات مربوط به اقامه دعوی علیه اداره مالکیت صنعتی بپردازیم.
منظور از مالکیت صنعتی چیست؟
در واقع مالکیت صنعتی را می‌توان شاخه‌ای از حقوق تجارت در نظر گرفت. مالکیت صنعتی متضمن حقوق غیرمادی ناشی از علائم تجاری یا صنعتی و یا خدماتی، اسم تجاری، سمبل یا علامت و مشخصات منشاء کالا است.
مرجع ثبت مالکیت صنعتی چه اداره یا نهادی است؟
در بخش قبل به تبیین مفهوم مالکیت صنعتی پرداختیم و در این بخش به مشخص نمودن نهاد یا مرجع صالح برای ثبت مالکیت صنعتی می‌پردازیم.
بر مبنای ماده ۵۲ قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری؛ متصدی امور مربوط به مالکیت صنعتی و همچنین نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان جهانی مالکیت معنوی و اتحادیه‌های مربوط به کنوانسیون‌های ذی ربط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است. در این راستا ثبت کلیه موضوعات مالکیت صنعتی، اعم از اختراع، علامت، علامت جمعی و طرح صنعتی توسط اداره مالکیت صنعتی صورت می‌گیرد که در واقع نهادی زیرمجموعه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است.
علاوه بر این اگر در مواردی مراجع دیگر وفق قانون مبادرت به بررسی و ثبت مالکیت صنعتی نماید نیز در صورتی از حمایت‌ها و امتیازات مذکور در قانون فوق بهره مند می‌شوند که حسب مورد مالکیت یا اختراع آن‌ها در اداره مالکیت صنعتی به ثبت رسیده باشد.
توجه نمایید که اداره مالکیت صنعتی امروزه با بکارگیری شیوه‌های نوین، دفاتر جداگانه‌ای برای ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری در نظر گرفته است که این امر وفق ماده ۵۳ قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری صورت می‌گیرد.
اقامه دعوی علیه اداره مالکیت صنعتی چگونه است؟
همانطور که بیان شد اداره مالکیت صنعتی مسئولیت ثبت کلیه موارد مالکیت صنعتی را دارد. بدین سو درخواست ثبت مالکیت به این اداره تقدیم می‌شود.
سپس اداره مزبور کلیه آگهی‌ها را در قانون فوق را در روزنامه رسمی کشور منتشر خواهد کرد. ضمناً وفق ماده ۵۶ قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، اداره مالکیت صنعتی مجاز است مبادرت به تصحیح هر گونه اشتباه در ترجمه یا نسخه برداری، اشتباه اداری، اشتباه در اظهارنامه و یا اشتباه در هر یک از ثبت‌های انجام شده طبق این قانون یا آیین نامه اجرایی نماید.
در صورتی که نسبت به درخواست ثبت مالکیت صنعتی اعتراضی توسط شخص ثالثی صورت گیرد، اداره مالکیت صنعتی به طرفین فرصت کافی اعطا می‌نماید تا مطالب خود را اعلام نموده و سپس هر گونه تصمیم قانونی اتخاذ می‌شود.
در چنین فرضی که اداره مالکیت صنعتی تصمیم خود را اعلام نموده باشد، قانون این حق را برای افراد پیش بینی نموده است تا نسبت به تصمیمات اداره مالکیت صنعتی اعتراض نمایند.
بدین سو شخص ذی نفع بایستی دادخواست خود را ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ تصمیم اداره مالکیت صنعتی به وی و یا اطلاع او از آن، به دادگاه صالح تقدیم نماید. این موضوع یکی از موارد اقامه دعوی علیه اداره مالکیت صنعتی است.
توجه نمایید که رسیدگی به اختلافات ناشی از اجراء قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری و آیین نامه اجرایی آن در فرض اقامه دعوی توسط ذی نفع در صلاحیت محاکم اختصاصی از دادگاه‌های حقوقی تهران است که حداکثر تا شش ماه بعد از تاریخ تصویب این قانون توسط رئیس قوه قضاییه تعیین می‌گردد.
همچنین لازم به ذکر است که تجدید نظر خواهی از آراء و نحوه رسیدگی، تابع مقررات آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی است.
سخن آخر
همانطور که ملاحظه نمودید با پیشرفت تکنولوژی، مالکیت صنعتی به شکل قابل توجهی مورد حمایت قانونگذار قرار گرفته است. بدین توضیح که یک فرد مبتکر یا مخترع می‌تواند به طور انحصاری مالکیت صنعتی خود را در اداره مالکیت صنعتی به ثبت برساند.
وفق قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری ، صدور گواهی‌های مالکیت صنعتی منحصراً برعهده اداره مالکیت صنعتی است.
در این راستا ممکن است در برخی موارد اداره مالکیت صنعتی برخلاف مقررات قانونی اقدام نموده و در نتیجه حقوق اشخاص تضییع شود.
در این موارد قانوناٌ امکان اقامه دعوی علیه اداره مالکیت صنعتی وجود دارد.
